Publicatiedatum: 13 oktober 2009
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst – www.frieslandhollandnieuws.nl

Column van Albert Hendriks, directeur Friesland Holland Tourist Information and Travel Service

Taalstrijd 1

Praet mar Nederlânsk

Klik op foto voor vergroting

Jannewietske de Vries, de gedeputeerde die het toerisme in Fryslân moet bevorderen, beloofde tijdens het zesde congres van het Samenwerkingsverband Varen in Friesland, 7 oktober 2009 in de Rabobank te Sneek, iets te zullen doen aan het gastheerschap — beter gezegd: het ontbreken eraan — bij havenmeesters. Ambassadeurs van het jaar nul zouden sommigen zijn en zij herkende dat.

De PvdA-politica kan de hand in eigen boezem steken, figuurlijk dan. Zij hield in de bank een toespraak in het Fries. Een aantal allochtonen uit Holland verstond er geen sodemieter van. Eén had het lef om, omsingeld door Frysktalige hooligans, te vragen of zij haar praatje ook in het Nederlands kon houden. Kon hij ook meedenken en meepraten. Nee, zei mevrouw: meneer kon zich na afloop melden voor een vertaling van haar betoog in het Nederlands. Dag betrokkenheid, dag discussie, druip maar af.

De vele in Friesland gevestigde Nederlandstalige botenbouwers en –verhuurders “van buiten”, die het Fries nog niet machtig zijn, kunnen het wel schudden als ze een dialoog met het provinciaal bestuur willen aangaan. En investeerders in de watersport of hotellerie: als je je hier als “Hollander” wilt vestigen, volg eerst een cursus Frysk want anders word je genaaid waar je bij staat. Of je laat je vertegenwoordigen door een betrouwbare autochtoon. Die herken je aan zijn meertaligheid en gastvriendelijkheid. Het bureau voor toerisme Friesland Holland (www.fryslannederland.nl) kan u overigens introduceren bij gemeenten waar Hollanders welkom zijn en waar ze naast Fries ook Nederlands spreken.

Discriminatie is strafbaar, ook in de vrijstaat Fryslân. Het burgerlijk recht in Nederland kent specifieke wetgeving als het gaat om gelijke behandeling. De Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) uit 1994 is hiervan de belangrijkste. Deze wet verbiedt onderscheid bij met name de arbeid en het aanbieden van goederen en diensten op de volgende gronden: godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid en burgerlijke staat. Daarnaast zijn er aparte wetten die onderscheid verbieden op andere gronden zoals leeftijd en handicap of chronische ziekte.

Een Nederlander die Hollands opgevoed is en zich recent in Friesland heeft gevestigd, heeft in ieder geval een punt: hij heeft een vette handicap, “hy ferstiet gjin Frysk.” Dus moet mr. drs. Jannewietske de Vries Nederlands tegen hem praten. Dat is zij wettelijk verplicht, want ze had geen vertaling bij de hand! Bovenal is het wel zo fatsoenlijk en uitnodigend.

Friese jachtverhuurders spreken Duits tegen hun Duitse gasten. Wat weerhoudt de PvdA politica ervan Nederlands tegen haar gasten te spreken die geen Fries verstaan? Weigeren over te schakelen op het Nederlands is toch het toppunt van arrogantie, salonsocialisme. Wilders is er niks bij.

Een intelligente en grote recreatieondernemer uit het westen, die net als ik Jannewietske een alleraardigste vrouw vindt, verzucht: “Tsja, zij voert provinciaal beleid uit. Ik was zo pro Friese taal, maar ik begin er steeds meer een hekel aan te krijgen. Zo’n halsstarrige houding werkt absoluut contra-productief.”

Publicatiedatum: 19 oktober 2009
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst – www.frieslandhollandnieuws.nl

Taalstrijd 2

Taalstrijd in Fryslân
Provincie roept Albert Hendriks op het matje naar aanleiding van artikel in de Leeuwarder Courant

De kritische visie van Albert Hendriks op het taalbeleid van de provincie Fryslân inzake het Fries, neergelegd in het artikel ‘Friese speech gedeputeerde slecht gastvrouwschap’ in de rubriek Te Gast in de Leeuwarder Courant van maandag 12 oktober 2009 heeft hem veel steunbetuigingen opgeleverd, maar ook een heel negatieve reactie en wel van de provincie. Gedeputeerde De Vries eist rectificatie, maar Hendriks weigert dat.

Hij wil niet verder gaan dan officieel meedelen dat mevrouw De Vries vrijdag 16 oktober 2009 tegenover hem heeft verklaard dat de organisatie van het congres in Sneek haar heeft gezegd dat ze haar betoog in het Fries kon houden.

Hendriks, freelance journalist en directeur van het bureau voor toerisme Friesland Holland: “Heel opmerkelijk was dat de positieve reacties niet alleen van “Hollanders” kwamen, maar juist veel van Friestalige Friezen en Fryslân-fans die vinden dat het provinciale taalbeleid soms flink doorslaat met onbedoelde gevolgen. De opmerkers weten dat ik zeer begaan ben met de Friese taal, cultuur en historie. Net als ik vinden zij dat het stimuleren van het gebruik van de Friese taal, een hoogwaardige cultuurschat, een goede communicatie tussen inwoners die het Fries beheersen en inwoners die het Fries nog niet machtig zijn, niet in de weg mag staan.”

Handicap
De Friestalige Fryslân-promotor, die opgroeide in de multiculturele Noordoostpolder en zich internationaal manifesteert om toeristen naar Friesland te lokken:
“Als het beter is voor de communicatie en de democratie dan spreek je een taal die iedereen verstaat. Ook als er maar één in de zaal is die geen Fries verstaat, vind ik dat je in Nederland Nederlands moet spreken. Op het provinciehuis denken ze daar anders over heb ik vastgesteld. Het niet kunnen verstaan van het Fries kun je als een handicap zien. Als voor een rolstoeler een zaal ontoegankelijk is, en hij wil naar binnen, máák je die ruimte toegankelijk of dráág je hem naar binnen. Zo zie ik het.”

Op het provinciehuis
Hendriks werd naar aanleiding van de publicatie in de Leeuwarder Courant vrijdagmiddag 16 oktober 2009 om 13.00 uur op het provinciehuis in Leeuwarden “ontboden” en wel bij toerisme- en cultuurgedeputeerde Jannewietske de Vries en Jochum Admiraal, de woordvoerder van het provinciaal bestuur. Zij vinden dat hij er helemaal naast zit. Ze vinden de publicatie op de opiniepagina in de Leeuwarder Courant “schandalig”.

Hendriks weigert zijn mening te herzien en vindt dat de woordvoerder van de provincie zelf maar een tegenartikel moet schrijven dat hij ook, net als de redactie van de Leeuwarder Courant deed, integraal zal publiceren op zijn nieuwssites. De Vries en Admiraal hebben aangegeven dat niet te willen doen.

Verkeerde been
Mevrouw De Vries heeft vrijdag tegen Albert Hendriks gezegd dat zij door de congresorganisatie op het verkeerde been is gezet. Die had haar gezegd dat het Fries de voertaal kon zijn.
“Als men mij gezegd zou hebben dat ik Nederlands moest spreken, omdat er meerdere mensen in de zaal zitten die geen Fries verstaan, had ik Nederlands gesproken.”
Volgens de woordvoerder van de provincie wordt, als een gedeputeerde ergens gaat spreken, van tevoren aan de organisatie van de bijeenkomst gevraagd welke taal ze moet bezigen.

Tolk
Ze zegt niets van het geroezemoes achterin de zaal meegekregen te hebben toen zij meedeelde dat zij haar toespraak in het Fries zou voortzetten nadat iemand, die haar niet verstond, vroeg of ze de rede in het Nederlands kon houden. De opmerker kreeg meteen een sneer van een Friessprekende, waarop het protest in de kiem werd gesmoord. Een Nederlandstalige Duitser liep weg. In Friesland actieve ondernemers, die het Fries niet machtig zijn, bleven morrend zitten en uitten later hun ongenoegen over het niet kunnen deelnemen aan de gedachten- en ideeënuitwisseling met de gedeputeerde die haar toespraak uit het hoofd in het Fries hield. Zij zou een vertaling achter de hand hebben.
Hendriks: “Ik weet bijna 100% zeker dat niemand een vertaling heeft gekregen en als, dan kan het nooit een goede zijn, want ze sprak uit de losse hand. En wat heb je trouwens aan een vertaling bij een discussie. Neem dan een tolk mee.”

Ingrijpen
Hendriks, wetende dat meer dan de helft van de zaal het Fries niet of slecht verstaat, wilde zelf ingrijpen toen mevrouw De Vries besloot door te gaan in het Fries, maar bedacht zich, omdat hij er als verslaggever zat.
“Ik vreesde door haar neergesabeld te worden, omdat ik al niet zo’n goede reputatie bij de provincie heb naar aanleiding van mijn eerdere kritieken op het taalbeleid. Mevrouw De Vries heeft mij vrijdag verzekerd dat ik haar gerust in de rede had mogen vallen en dat ze, gezien de taalproblematiek, in het Nederlands verder was gegaan.”

Antireclame
De Wolvegaster vindt het wel vervelend dat met name gedeputeerde Jannewietske de Vries van hem “de volle laag” kreeg, maar verontschuldigt zich met het feit dat zij tijdens het congres van het Samenwerkingsverband Varen in Friesland, 7 oktober 2009 in de Rabobank in Sneek, dé officiële vertegenwoordiger van de provincie was.
“Ik had haar enerzijds in mijn licht-satirisch stuk willen sparen omdat zij een goede en sympathieke promotor van Friesland en de Friese taal is, anderzijds vind ik dat zij en de andere gedeputeerden met de uitvoering van een bijna niets ontziend taalbeleid juist antireclame maken voor Fryslân.”

Info Frysk yn Fryslân: www.fryslan.nl
Tourist Information: www.frieslandholland.nl
Meer nieuws: www.friesland-holland-nieuws.nl

Publicatiedatum: 20 oktober 2009
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst – www.frieslandhollandnieuws.nl

Taalstrijd 3

“Friesland moet het hebben van de watersport, natuur, rust en gastvrijheid. Niet van de taal.”

	Klik op foto voor vergroting

Bij het bureau voor toerisme Friesland Holland komen veel reacties binnen naar aanleiding van perspublicaties over de kritiek die directeur Albert Hendriks heeft op het drammerige en onvriendelijke taalbeleid van de provincie Fryslân om “it Frysk” gemeengoed te maken. Uiteraard kunnen we niet alle stukken plaatsen, maar het onderstaande, afkomstig van een in Sneek wonenden “Hollander” is representatief voor de meeste reacties:

Beste heer Hendriks,

Mag ik mij als eerste even voorstellen: Jan van Dijk, geboren 10-02-1954, wonend sinds april 2007 in de binnenstad van Sneek, met plezier. Opgegroeid in de bollenstreek (Sassenheim). Interesses zijn o.a. theater, watersport, bridge en brede maatschappelijke belangstelling.

Op de nieuws website van “Groot Sneek” (www.grootsneek.nl/regio/jannewietske-de-vries-de-fensters-ticht) las ik van de ‘rel’ over het gebruik van de Friese taal. In dit geval tijdens een presentatie met personen die de Friese taal machtig waren en die het niet machtig waren.

Bij toeval was ik afgelopen zondag op een verjaardag in Oudega (Gaasterland) en mede door mijn aanwezigheid ontstond er een hevige, maar gezellige discussie over hetzelfde onderwerp. Daardoor was mij interesse gewekt om even goed notie te nemen van de discussie.

Via deze mail wil ik u graag steunen in uw opvatting die ik las in het artikel. Ook ik vind het getuigen van een grote stompzinnigheid dat gedeputeerde Mevr. Jannewietske de Vries in deze gelegenheid aan een verzoek voorbijging en weigerde zich aan te passen aan de niet Fries sprekende gasten.

Zelf spreek ik ook geen Fries en ga ik het een beetje verstaan. Mijn opvatting is dat de Friese taal zeker belangrijk is als cultuurtaal en daar mag veel aan gedaan worden om te promoten. Echter zie het niet als vervanger van de Nederlandse taal. Ik merk, ook afgelopen zondag in de discussie met ongeveer 15 personen, dat veel Friezen dit met mij eens zijn.

Verder wil ik bij deze opmerken dat het steeds meer gebruiken van de Friese taal, b.v. op watersportkaarten, bewegwijzering, plaatsnamen en andere uitingen van algemene aard, in het ‘westen’ niet begrepen wordt en erg kneuterig en onvolwassen overkomt.
Friesland moet het hebben van zijn watersport, natuur, rust en gastvrijheid. Niet van zijn taal.

Een kleine anekdote:
Mijn familie heeft ontzettend gelachen om de gemeentekrant die van ‘t voorjaar uitkwam.
Aan de ene kant begon het in de Friese taal met drie keer het voorwoord van de burgemeester, aan de andere kant begon het in het Nederlands en weer drie keer het voorwoord van de burgemeester.
Dus ZES keer het zelfde voorwoord, dat maak je alleen maar in Friesland mee.

Met vriendelijke groet,
Jan van Dijk

Publicatiedatum: 4 november 2009
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst – www.frieslandhollandnieuws.nl

Column van Albert Hendriks, directeur Friesland Holland Tourist Information and Travel Service

Taalstrijd 4

Helemaal van de pot gerukt

De PvdA-fractie in de Provinciale Staten van Fryslân wil dat er meer Fries in de recreatiesector wordt gebruikt. Dat schrijft statenlid Gryt van Duinen in de Leeuwarder Courant van 2 november 2009. Op zich niks mis mee. Ga je gang. Maar nou komt het: volgens haar is nu de tijd aangebroken om te kijken naar de instellingen die subsidie van de provincie krijgen en hoe die met het Fries omgaan. De komende weken voert de provincie namelijk besprekingen met gesubsidieerde instanties en mevrouw Van Duinen waarschuwt hen alvast voor de vraag “wat dogge jim mei it Frysk?” Weer die intimiderende toonzetting: geen Fries, geen subsidie. Een verhaal dat veel subsidieaanvragers en -ontvangers heel bekend voorkomt. Maak een folder voor de Chinese markt, laat ‘m vertalen in het Fries en je bent binnen, op het provinciehuis dan.
Mevrouw Van Duinen heeft het Fries museum in het vizier. Daar zou het Fries taboe zijn; het communiceert wat het telefoonverkeer betreft in het Nederlands en Engels. Als het aan de politiek ligt krijgt een Japanse touroperator eerst het halve “Fryske Folksliet” te horen voordat hij geïnfomeerd wordt over de groepstarieven. “Oant moarn!”