Uniek fietspad: het Voetpad in de Grote Veenpolder

Ramptoerisme: op de fiets of met de boot genieten van krimpend Zuid-Friesland

MUNNEKEBUREN (NL) – Nederlanders, en zeker de Friezen, hebben in de afgelopen vijf eeuwen eigenlijk hun eigen graf gegraven met het weghalen van eerst vele meters dik hoogveen en daarna het nattere laagveen, dit om er turf van te maken. Bij gebrek aan hout was turf na 1500 dé brandstof in Nederland. Friesland was een grote uitvoerder van turf. Fietsend over de Kerkeweg van Munnekeburen naar Langelille aan de rivier Tsjonger in de Grote Veenpolder (gemeente Weststellingwerf, Zuid-Friesland) kun je je verbazen over hoe laag het weiland en hoe hoog de aangrenzende sloot ligt: een paar meter verschil! Maar daarvoor is het ook een polder, opgericht in 1847, ontstaan na de turfwinning ter plekke van twee eeuwen geleden. Nog een route met diepgang en ook nog eens onbeschrijflijk mooi: het Voetpad van Munnekeburen naar Spanga, dwars door Natuurpark Rottige Meente, enkele kilometers ten westen van Wolvega. Het Voetpad is de officiële naam van een circa tien kilometer lang wandel- en fietspad langs ‘de achterkant’ van de dorpen Munnekeburen, Scherpenzeel en Spanga, dwars door het laagveenmoeras.

Bijna kopje onder in het boerenland bij Munnekburen. Foto: Albert Hendriks www.frieslandhollandtravel.nl

Het Friese veenland is sinds de Tweede Wereldoorlog fors gedaald door ontwatering ten behoeve van de veehouderij, dit in het kader van ruilverkavelingen. De bodemdaling wordt versterkt door oxidatie van drooggemaakt veen: het verbindt zich met zuurstof waardoor het als het ware oplost,  verbrandt. Door ‘roestend’ veen komt de bodem, waarop landbouw wordt bedreven, weer dichter bij het grondwaterpeil, waardoor weer extra ontwaterd moet worden om de veengrond beweidbaar en berijdbaar te houden. Een groot probleem, want door ontwatering van de veengebieden verzakken honderden huizen en oude boerderijen die slecht gefundeerd zijn. Veel gebouwen staan op houten palen die ineens niet meer onder water staan als gevolg van bemaling door Wetterskip Fryslân, het waterschap, de momenteel meest benoemde zondebok. Vergeten wordt dat boeren en burgers zelf eeuwenlang een lage waterstand wensten en dat waterschappen het mogelijk hebben gemaakt dat er op laag land, in polders beneden NAP (Normaal Amsterdams Peil), veilig gewoond, gewerkt en gerecreëerd kan worden.

(meer…)