Bakkeveen: stukje Drenthe in Friesland

Publicatiedatum: 8 Juli 2011
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst – www.friesnieuws.nl

Op vakantie in de Friese Wouden

Bakkeveen: stukje Drenthe in Friesland

De Slotplaats, eigendom van Natuurmonumenten, is een voormalig adellijk buiten met een sterrenschans, een klassieke tuin met slotgracht, statige beukenlanen en 200 hectare bos.

BAKKEVEEN (NL) – Bakkeveen, rond 1660 ontstaan als een veenwinplaats, is het hart van recreatiegebied met jonge en oude bossen, heide en zandverstuivingen. Dat de voormalige veenkolonie in trek is bij toeristen blijkt uit de vele campings, vakantieparken en kleine pretparken en zwembaden. Het dorp met zijn brink doet Drents aan en dat is geen wonder zo dicht bij de grens van Friesland met Drenthe.

In de Bakkeveense Duinen, een heide- en bosgebied waar geen veenontginning plaats heeft gevonden, kan men zien hoe heel zuid-oost Friesland er een paar eeuwen geleden uitzag. Een drietal organisaties beheert de natuurgebieden rondom het dorp: Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en It Fryske Gea. Vanuit een schaapskooi op de aangrenzende heide van Allardsoog wordt de heide regelmatig begraasd door een schaapskudde. Daarnaast lopen er Exmoorpony’s en Schotse hooglanders vrij in het heidegebied rond.




De Slotplaats, eigendom van Natuurmonumenten, is een voormalig adellijk buiten met een sterrenschans, een klassieke tuin met slotgracht, statige beukenlanen en 200 hectare bos.

De Slotplaats: bijzonder landgoed van 200 hectare

Een markant historisch gebouw in Bakkeveen (gemeente Opsterland) is landhuis De Slotplaats. Het is in gebruik als theehuis en vergaderaccommodatie en dient als startpunt voor excursies die Natuurmonumenten er geregeld organiseert. Natuurmonumenten is één van de drie beheerders van de bossen, heidevelden en duinen rondom Bakkeveen. De vereniging verwierf het 200 hectare grote landgoed met landhuis in 1997. Het buiten De Slotplaats en de tuinen en boomgaarden rondom het landhuis zijn in 2006 gerestaureerd. Achter het landhuis staat een oud koetshuis dat onder andere dienst doet als toeristisch informatiecentrum.


Het Natura-2000 gebied Bakkeveense Duinen bestaat uit een paar natuurgebieden, zoals de Heide van Allardsoog, it Mandefjild en de Poepedobbe en Harmsdobbe (pingroruïnen uit de laatste ijstijd, ca. 10.000 jaar geleden). De kern van het gebied is een oud, voedselarm stuifduinlandschap dat nu grotendeels is vastgelegd door een uitgestrekt tapijt van Kraaiheide. Er is nog maar een klein stukje stuifzand over in het westen van de Bakkeveense Duinen. Verspreid in het gebied zijn kleine vennen en dobben te vinden met een moerasbegroeiing van o.a. Waterdrieblad, Snavelzegge en veenmossen. Het centrale deel van de Bakkeveense Duinen, de heide, is omgeven door oude, na 1700 aangeplante dennenbossen en oud eikenhakhout.

Vereniging Natuurmonumenten organsieert regelmatig excursies op landgoed De Slotplaats, ook voor kinderen.

De bossen van De Slotplaats zijn rond 1700 aangelegd als productiebossen, vandaar de vele sloten en greppels langs de verhogingen (rabatten) waarop de bomen werden geplant en rechte paden voor de afvoer van hout.

In het Slotplaatsbos ligt de Sterrenschans, een zeshoekig verdedigingswerk. De schans ligt langs de eeuwenoude Beakendyk, in vroegere tijden een van de weinige hoger gelegen doorgangen door de moerassen op de route van de elf Friese steden naar Drenthe. E Beakendyk is één vann de oudste verbindingswegen tussen Friesland en Drenthe. De Sterrenschans is door Natuurmonumenten in 2002 gerestaureerd.

De bossen rond Bakkeveen werden na 1700 aangelegd op kunstmatige grondophogingen (rabatten) omdat de de grond er te nat was voor een goede groei van de gewenste naald- en loofbomen. Men kan er reeën en roofvogels, zoals de buizerd en de havik, zien. De dwergvleermuis huist in de majestueuze beuken die meer dan 250 jaar oud zijn. Deze zijn geplant door voormalige eigenaren van De Slotplaats.

In 1668 bouwde Grietman (burgemeester) Van Aylva op de zandgrond waarop ook het theehuis De Slotplaats staat, pal tegenover zijn turfgraverij, een slot, het Blauwhuis. Het slot met blauwe dakpannen werd in 1838 afgebroken. Bij het slot hoorde een kapitale boerderij (“Slotpleats”, Fries voor boerderij bij het slot) die in 1818 werd gebouwd. Alleen het mooie voorhuis, het huidige theehuis, heeft het overleefd.

De afgelopen jaren is er door Natuurmonumenten veel werk verzet om landgoed De Slotplaats in oude luister te herstellen. Het theehuis is gerenoveerd, de tuinen opgeknapt en er zijn nieuwe vlonderpaden aangelegd. De grondwaterstand is verhoogd om kwetsbare vegetatie te behagen en het bos krijgt een opknapbeurt. In het oude productiebos krijgen inheemse bomen een kans. Het natuurlijkere bos dat ontstaat, heeft meer aantrekkingskracht op dieren en planten, stelt Natuurmonumenten.


De Bakkeveense Vaart werd in de 17-de eeuw gegraven voor de ontwatering van het veengebied en de afvoer van de gewonnen turf.


Bakkeveen ligt in het oostelijk stroomgebied van het riviertje Koningsdiep dat ten noordoosten van Bakkeveen ontspringt. Het beekdal, dat wordt beheerd door It Fryske Gea, wordt opnieuw ingericht waarbij het riviertje zijn oorspronkelijke kronkelende loop zal terugkrijgen.	Marian de Wolff, vertegenwoordiger bij het bureau voor toerisme Friesland Holland, inventariseert de recreatiemogelijkheden in en rondom Bakkeveen voor internationale promotie door het Wolvegaster bureau. Dat ontwikkelt ook nieuwe fietsroutes en arrangementen in de Friese Wouden, waartoe Bakkeveen behoort.