Sterke dranken

Publicatiedatum: 10 juni 2009
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst – www.frieslandhollandnieuws.nl

Iedere woensdagmiddag:
Met Sonnemaboot van Makkum naar Bolsward en terug

MAKKUM (NL) – Tot en met september vaart de Sonnema-boot, het motorpassagiersschip Seestern, iedere woensdagmiddag van Makkum naar de kade bij Sonnema en weer terug. Toeristen en een iedere andere wereldbewoner kan dan, individueel of in groepsverband, kennismaken met de bekendste schippersdrank van Nederland.

Sonnema zetelt sinds de oprichting in 1860 in Fryslân; cultureel erfgoed van de bovenste plank. De trip naar de distilleerderij aan de Stoombootkade in Hanzestad Bolsward start om 13.00 uur en 18.45 uur is men weer terug in de IJsselmeerhaven. Reserveringen en info: Hanneke Huisken van HKZ Makkum, telefoon 06 57722382 of 0515 233780.

Klik op foto voor vergroting

Sonnema Berenburg
Al sinds het ontstaan van beerenburg, halverwege de 19e eeuw, is Sonnema het vlaggenschip van deze dranksoort. Sonnema Berenburg zag het licht in 1860 in het Friese plaatsje Dokkum. Hier ontwikkelde Fedde Sonnema zijn eigen unieke recept voor beerenburg. Een deel van de kruiden kocht hij van van één van de nazaten van de gerenommeerde Amsterdamse kruidenhandelaar Hendrik Beerenburg. Deze had naam gemaakt door kruidenpakketjes te verkopen aan Friese schippers die met terpaarde en mest naar de bollenstreek in het westen van Nederland voeren. De kruiden vermengden ze met jenever of brandewijn en het aftreksel kreeg de naam van de kruidenleverancier: Beerenburg. De kruidendrank werd erg populair onder de schippers, vooral omdat er aan de kruiden een geneeskrachtige werking werd toegedicht. Dit was erg belangrijk voor de schippers, want ze hadden geen tijd om ziek te zijn. Ook Fedde noemde zijn drankje naar de oorspronkelijke ontdekker Hendrik Beerenburg, maar dan wel met één “e”, dit puur uit eigenzinnigheid. Hoewel de verpakking in de loop der jaren met haar tijd is meegegaan, is de Berenburg van Sonnema sinds de beginjaren altijd dezelfde gebleven. De kruiden — een dikke zeventig — worden gedurende 24 uur getrokken op jenever. In de zogenaamde trektanks ontstaat een kruidenlaag van ongeveer 50 centimeter. Door iedere keer nieuwe kruiden toe te voegen en een gedeelte van de oude kruiden weg te halen, wordt een evenwichtige, kruidige drank verkregen.

Klik op foto voor vergroting

Van Dokkum naar Bolsward
De geboortegrond van “us nasjonaal slokje” ligt in Dokkum. Het pand waar het allemaal begonnen is, bestaat nog steeds, maar vormt niet langer de thuisbasis voor Sonnema. Na meer dan 100 jaar in Dokkum gevestigd te zijn geweest, verhuisde Sonnema begin jaren zeventig van de 20ste eeuw naar Bolsward. De productie van Sonnema vindt nog altijd in Bolsward plaats, aan de Stoombootkade aan de rand van het centrum. Een ieder die hier een kijkje wil nemen is van harte welkom, want naast de productiefaciliteiten is er een bezoekerscentrum ingericht. De ontvangst van de bezoekers vindt plaats in Sonnema’s eigen bruine café. Na een filmpresentatie en een rondleiding en uiteraard een proeverij heeft iedereen beslist meer dan een idee van wat Sonnema zo bijzonder maakt.

Bezoekerscentrum
Bij een bezoek aan Friesland mag een bezoek aan de distilleerderij van Sonnema Berenburg in Bolsward niet ontbreken. U hoort en ziet alles over hoe deze unieke Friese kruidendrank sinds 1860 op ambachtelijke wijze wordt geproduceerd.

Klik op foto voor vergroting

Programma
• Entree bezoekerscentrum Sonnema
• Ontvangst met koffie of thee
• Filmpresentatie in het proeflokaal
• Rondleiding met uitleg o.l.v. gids
• Proeven van originele Sonnema Berenburg
• Mogelijkheid tot het maken van een wandeling door het zeer bezienswaardige centrum van het monumentale Hanze- en Elfstedenstadje Bolsward

Toegang
Entree Euro 2,50 p.p.
Kinderen tot 16 j. gratis toegang.
Reserveren tel.: +31(0)515-572949

Bijzonderheden:
• Rondleidingen voor individuele bezoekers uitsluitend in juni, juli en augustus elke dinsdag-, woensdag- en donderdagmiddag om 13.30 en 15.00 uur.
• Voor groepen van ± 15 personen is de distilleerderij het hele jaar geopend, echter wel op afspraak.

Info: www.elfstedentouristinformation.nl
Info Sonnema-boot: www.hkzmakkum.nl
Info Sonnema: www.sonnema.nl

 

 

Publicatiedatum: 12 mei 2009
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst – www.frieslandhollandnieuws.nl

Familie Beerenburg schenkt antiek reclamebord aan Weduwe Joustra
Al sinds 1645 Amsterdamse kruiden in Friese schipperbitter

SNEEK (NL) – Trots en heel blij zegt beerenburgdistilleerder Heleen Sonnenberg van Weduwe Joustra te zijn met het eeuwenoude officiële uithangbord van kruidendokter Hendrik Beerenburg uit Amsterdam. Ellen van Deventer, de elfde generatie van de familie Beerenburg, schonk het haar onlangs persoonlijk. Mevrouw Sonnenberg — nee, niet Sonnema — vertegenwoordigt de zesde generatie Sneeker beerenburgmakers. Beerenburg met drie e’s en niet “berenburg” met twee e’s van concurrent Sonnema in Bolsward.

Heleen Sonnenberg toont het aan haar geschonken antieke reclamebord van kruidenhandelaar Hendrik Beerenburg uit Amsterdam.
Klik op foto voor vergroting

“Mevrouw Van Deventer zocht al jaren de juiste plaats voor het bijzondere familiestuk en ik kan niet anders zeggen dan dat ik me vereerd voel dat het nu hier in Sneek staat. Het loodzware bord stond met nog meer erfstukken bij haar op zolder en zowel voor haar als voor mij was de overhandiging een bijzonder en persoonlijk moment.”

Foto 1: De winkel van Weduwe Joustra aan het Kleinzand in Sneek.
Foto 2: Het proeflokaal van de in 1864 opgerichte distilleerderij en wijnkoperij Weduwe Joustra.
Klik op foto voor vergroting

Sinds 1645 Beerenburg-kruiden
In 1645 begon Hendrik Beerenburg aan de Stroomarkt 9 te Amsterdam een “groothandel in kruiden en het verpakken van deze”. Aan zijn gevel van het op één na smalste pandje van Amsterdam hing dit ijzeren uithangbord. De schippers op de skûtsjes kochten deze pakketjes en lieten ze trekken op jenever of brandewijn. Het aftreksel kreeg de naam van de ontdekker ‘Beerenburg’ en werd gebruikt als medicijn. Sinds 1864 maakt de Weduwe Joustra haar Beerenburg van zijn kruiden.

“En nu, bijna 150 jaar later, doen we nog steeds precies hetzelfde. De laatste generatie van deze familie, die de zaak runde, was mevrouw Maria van Deventer, een eigenzinnige dame. Mijn vader, Jaap Sonnenberg, haalde destijds persoonlijk de kruiden op uit Amsterdam. Als kind ben ik nog mee geweest, prachtig! Toen niet wetende dat ik nu als zesde generatie hier nog vaak aan herinnerd zou worden. Als men Beerenburg-kruiden kocht bij mevrouw Van Deventer, dan moest men altijd een half litertje meenemen, zodat zij kon proeven of het nog wel echte Beerenburg was. Ze vertrouwde lang niet iedereen. Sterker nog, ze stopte er in 1981 mee en wilde de receptuur meenemen in haar graf, want er werd méér Beerenburg gemaakt dan zij kruiden verkocht!

Foto 1: Beerenburg kruiden. Heleen Sonnenberg kan er in geuren en kleuren over vertellen.
Foto 2: De voorgevel van Weduwe Joustra in het hart van Sneek.
Klik op foto voor vergroting

Probleem
Heleen Sonnenberg: “Mijn vader had hiermee ineens een groot probleem: Wat moest hij zonder receptuur! Ze heeft hem eerst zelf zijn gang laten gaan. Dat was niet makkelijk. Hij liet de kruiden determineren, waarna de soort kruiden wel boven tafel kwamen, maar de exacte samenstelling niet. Hoeveel gram van welk kruid, dat was niet te doen. Iedere keer als mijn vader naar Amsterdam ging, nam hij een flesje mee om het haar te laten proeven. Ze vond het in eerste instantie ‘niks’, maar uiteindelijk werd hij beloond voor al zijn inspanningen, ze vertrouwde hem en heeft hem geholpen….en zo kon de Weduwe Joustra blijven voortbestaan. Later vertelde mevrouw Van Deventer vol trots “Als je Beerenburg wilt proeven zoals Hendrik Beerenburg dat ooit bedacht heeft, dan moet je bij de Weduwe Joustra zijn!

Beerenburg maakt Weduwe Joustra nog steeds op dezelfde plaats, gemaakt door dezelfde familie én met dezelfde receptuur! “Hierin onderscheidt de Weduwe Joustra zich. Daarom voelt het ook zo goed én is het zo bijzonder dat het bord hier uiteindelijk terecht is gekomen. Dat de familie Van Deventer die eer ons gunt, maakt het des te mooier!”

Heleen’s vader, Jaap Sonnenberg, de man met de rode trui, verzorgt de rondleidingen.
Klik op foto voor vergroting

Weduwe-fans
Sneek’s burgemeester Arno Brok was toevallig bij de overhandiging van het emaillebord. “Hooggeëerd bezoek” was zijn verwelkoming richting mevrouw Ellen van Deventer. Ook hij toonde zich aangenaam verrast met het antieke reclamebord: “Het is niet alleen een bijzonder erfstuk voor de Weduwe Joustra, maar ook voor de stad Sneek.” Directeur Meindert Seffinga van het nabijgelegen Fries Scheepvaart Museum, beaamde dit en bood aan mee te denken over de restauratie van het bord dat een paar honderd jaar in Amsterdam aan de gevel heeft gehangen.

Foto 1: Wat in het vat zit, verzuurt niet. Dat geldt zekert voor Weduwe Joustra, waar ook oude, extra rijpe Beerenburg wordt verkocht.
Foto 2: Ook mannen zijn er verzot op: Beerinnenburg, ook van Weduwe Joustra.
Klik op foto voor vergroting

Amsterdams drankje
Mevrouw Sonnenberg: “De tekst op het bord is nog goed leesbaar, dus we laten het eerst voor wat het is! Je zou het wel buiten aan de gevel willen hangen, maar daar is het gewoon te kostbaar voor. Het krijgt een bijzondere plaats in ons beerenburgmuseum! Zie het als een knipoog naar Amsterdam, want daar komt toch écht de Beerenburg vandaan, al is het inmiddels onlosmakelijk verbonden met de provincie Fryslân.”

Info: www.weduwejoustra.nl