Aardewerk van Friese klei zo beroemd als Chinees porselein

MAKKUM (NL) – Op een kaart van Caspar de Robles (Spaanse stadhouder van Friesland) uit 1572 staat de oudste vermelding van een steenfabriek in Makkum aan de toen zoute Zuiderzee, nu, na het gereedkomen van de Afsluitdijk in 1932, het zoete IJsselmeer. De locatie is exact het oude terrein van Koninklijke Tichelaar Makkum aan de Turfmarkt. Deze “bricceria” markeert het begin van 450 jaar aardewerk en keramiek van Tichelaar in Makkum. Het keramiekbedrijf – het oudste bedrijf van Nederland! — viert daarom deze zomer zijn unieke jubileum, samen met bewoners, verenigingen en bedrijven in Makkum. Ook wordt er samengewerkt met het Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden. Daar is van 3 juni tot en met 30 oktober 2022 de tentoonstelling Tichelaar & Humade te zien.

Hier aan de Turfmarkt in Makkum werd 450 jaar geleden gestart met het bakken van metselstenen en ander waardewerk. Foto’s: Albert Hendriks www.frieslandhollandtravel.nl

Eeuwenlang vonden producten uit Makkum, gemaakt van klei uit de omgeving, hun weg over de hele wereld. Ook vandaag nog is dat het geval. Architecten en ontwerpers uit de hele wereld weten Koninklijke Tichelaar te vinden vanwege zijn unieke kennis en ervaring. Overigens betekent tichelaar tegelbakker of medewerker van een steenfabriek. Het woord is verwant aan tegel en het Duitse Ziegel, een baksteen, en afkomstig van het het Latijnse tegula, wat dakpan betekent. De Friese familienaam Tichelaar is dus hiervan afgeleid.

Activiteiten
Op 12 april 2022 heeft een brede coalitie in Makkum het startsein gegeven voor een zomer vol activiteiten rondom het 450-jarig jubileum. Onderdelen van het programma zijn:

1. Een interactieve presentatie van 13 augustus t/m 30 september 2022 van drie “artists-in-residence” in de oude Tichelaarfabriek aan de Turfmarkt. De drie designateliers Humade (Gieke van Lon, Lotte Dekker), Smogware (Iris de Kievith, Annemarie Piscaer) en Oer (Lotte de Raadt, Kirstie van Noort) verkennen, voortbouwend op de kennis en ervaring van Tichelaar, de mogelijkheden voor het verwerken van havenslib, fijnstof en ijzerafval van gezuiverd grondwater in glazuur. Op de plek waar al 450 jaar ambachtelijk wordt geïnnoveerd gaan de ontwerpers op zoek naar duurzame technieken toepasbaar in de toekomst van Tichelaar. Zichtbaar voor het publiek, met een persoonlijke toelichting. Deze activiteit wordt georganiseerd door de Stichting Frysk Tichelwurk, die speciaal voor deze viering is opgericht.

2. Een tijdelijke presentatie in de Waag in Makkum van 13 augustus t/m 30 september 2022 over de Gouden Eeuw van Makkum. Rond het jaar 1700 was Makkum “booming”. De economie floreerde en producten uit Makkum veroverden Europa. Deze presentatie wordt georganiseerd door Stichting Âld Makkum in nauwe samenwerking met Plaatselijk Belang Makkum. Ook wordt samengewerkt met het Fries Film Archief.

3. Op 3 augustus 2022 organiseert de Ondernemersvereniging Makkum op de Grote Zijlroede, voor de oude fabriek van Tichelaar, een optreden van de Drijvende Diva, een spectaculaire theatrale muziekuitvoering op het water. Op deze dag vindt een “sneak preview” plaats van de activiteiten die vanaf 13 augustus open zullen gaan.

Blije Makkumers aan het woord
Katharina Wortmann, voorzitter van Plaatselijk Belang:
“Makkum is een verborgen juweel in Súdwest Fryslân. Deze viering kan het begin zijn van een nieuwe manier om samen het verhaal van Makkum te vertellen en een visie te ontwikkelen voor de toekomst van en in Makkum”.

Jacques Hoogenboom van de Ondernemersvereniging Makkum:
“Hier waren we aan toe! Na twee zware Corona-jaren hopen we dat we onze ondernemers deze zomer een steuntje in de rug kunnen geven en tevens ons steentje bij te dragen aan een geslaagd jubileum van Koninklijke Tichelaar”.

Ties Hartman van de Stichting Frysk Tichelwurk:
“Ons artist-in-residence programma is een bijzondere combinatie van design, duurzaamheid en ambacht. Wij zijn trots dat we dat hier mogen organiseren, op de plek waar het 450 jaar geleden allemaal begon en we zijn het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, de Kingma Stichting, de Stichting de Grote Zuidwesthoek, FBO, en Abe Bonnema Fonds erkentelijk voor hun ondersteuning. We mogen nog meer steun van diverse zijden verwachten”.

Harm van der Ploeg, directeur van Koninklijke Tichelaar:
“Eeuwenlange kennis en ervaring zijn de beste basis voor duurzame innovaties. Wij verheugen ons op de ideeën en de uitwerkingen waar de kunstenaars en ontwerpers mee gaan komen. En we nodigen al onze medewerkers graag uit voor het grote spektakel op 3 augustus”.

Durk Dijkstra, voorzitter van Stichting Âld Makkum:
“Hoeveel huizen in Amsterdam bevatten Makkumer klei? Rond het jaar 1700 voeren de schepen af en aan, mede door het succes van bedrijven als Tichelaar. Deze zomer vertellen wij het verhaal van deze bloeiperiode van Makkum”.

Friesland vakanties met SGR-garantie en andere unieke zekerheden van het bureau voor toerisme van Fryslân, Friesland Holland:
www.frieslandhollandtravel.nl (nieuwe website!)
www.frieslandtravel.com
www.frieslandfietsvakanties.com

Gratis abonnement op Fries Nieuws:
Kosteloos abonnement op wekelijkse nieuwsbrief over toerisme, recreatie en evenementen in Friesland: www.friesnieuws.nl/aanmelden-nieuwsbrief/

De in Friesland gestationeerde Spaanse stadhouder Caspar de Robles gebruikte in 1572 deze kaart met de “bricceria”, de latere aardewerkfabriek van Tichelaar.

Makkum is een populaire badplaats en een historisch vissersdorp aan het IJsselmeer en ook een fietsbestemming in het kader van fietsreizen als de Elfstedentocht en Zuiderzee. Foto’s: Albert Hendriks www.frieslandhollandtravel.nl